Wieś Osowiec widziana z ruin fortu zarzecznego Twierdzy Osowiec....

W okolicach Osowca osadnictwo istniało już w czasach prehistorycznych, co potwierdzają wykopaliska prowadzone na tych terenach. Tereny te należały do Polekszan, jednego z plemion jaćwieskich , zamieszkujących prawobrzeżne okolice rzeki Biebrzy oraz obszar lasów i bagien leżący wokół rzeki Ełk. Możliwe jest, że od nazwy tego plemienia wywodzi się etymologicznie nazwa regionu Podlasie. Jako wieś Okrasa osada w tym miejscu istniała już przed rokiem 1444. W późniejszym okresie swój rozwój zawdzięcza podkanclerzowi litewskiemu Stanisławowi Szczuce, który wybudował most na rzece Biebrzy oraz uruchomił komorę celną. W 1743 roku Osowiec jako Marcinpol został miastem , gdzie były odnotowane dwie karczmy - wg Z. Glogera były to gospody . Prawa miejskie stracił w 1827 roku. W latach 80. XIX wieku zbudowano linię kolejową Białystok  Ełk  Królewiec przebiegającą przez Osowiec i jego pobliżu przekraczającą dolinę rzeki Biebrzy. W okresie 18821892 w Osowcu wybudowana została jedna z największych twierdz chroniących północno-zachodnie granice Imperium Rosyjskiego. Dalsze prace fortyfikacyjne i modernizacyjne prowadzone były aż do wybuchu I wojny światowej. Po wybuchu I wojny światowej, od 29 stycznia do 6 sierpnia 1915 r. wojska niemieckie 8 Armii prowadziły bezskuteczne walki o przełamanie pasa obronnego, którego broniła twierdza Osowiec, wspomagana przez stacjonujące w Downarach-Plac oraz w Hornostajach wojska podległe 16 Dywizji Piechoty w Białymstoku. W czasie walk poległo około 2 tysięcy żołnierzy carskich, w większości poległych w ataku, w którym wojska niemieckie użyły gazów bojowych (chloru). Ostatecznie ze względu na niekorzystną strategiczną sytuację na froncie  przełamanie przez Niemców pasa umocnień Lipsk  Augustów po bitwie nad Jeziorami Mazurskimi  wojska rosyjskie opuściły niezdobytą przez Niemców twierdzę pod koniec sierpnia 1915 r.

Autor: NEMO