Stacja Trzonken

Kwestia grabieży majątku publicznego i prywatnego dokonanego przez wyzwolicieli, czyli szarańczy ze wschodu, nie została osądzona do dziś. Ale do dziś możemy znaleźć liczne ślady działania Armii Czerwonej. Oto jedna z tych historii. Dotyczy ona linii kolejowej Pisz-Orzysz. Linia Pisz  Nowe Guty  Orzysz,( rozstaw szyn wynosił 1435 mm.) została oficjalnie otwarta 15 XI 1905 r. i liczyła 24,67 km. Stanowiła niegdyś część biegnącej ku granicy Prus Wschodnich (a więc strategicznej) linii Giżycko-Dłutowo, liczącej łącznie 73,6 km. Była pierwszą koleją żelazną, która połączyła Orzysz z wielkim światem. Niecały rok później otwarto połączenie z Giżyckiem, w 1911 roku linię z Mrągowa (Olsztyna) i już w czasie I wojny światowej odcinek do Ełku& Pod koniec wojny linia kolejowa Pisz-Orzysz-Giżycko posłużyła do ratowania miejscowej ludności przed nadciągającą "czerwoną zagładą". Ostatni pociąg ewakuacyjny z Rucianego i Pisza przejechał nią wieczorem 23 stycznia 1945 roku, docierając po kilku dniach przez Giżycko do Głomna. Skład wyglądał upiornie - dwa parowozy ciągnące odkryte lory, z tłumem ludzi zamarzających z zimna. Tego dnia nikt już nie obsługiwał nastawni ani dworców, a Armia Czerwona była tylko o kilka kilometrów dalej. Od lutego do maja przeprowadzono demontaż szyn, mostów i urządzeń kolejowych. 1 maja 1945 roku nastąpiła fizyczna likwidacja linii. Po niecałych 40 latach służby linia "wyjechała" na daleką Syberię wraz z krasnoarmiejcami, gdzie pewnie służy dzielnie do dziś. Parę metrów za Jedlinem znajdziemy najlepiej zachowany budynek stacji Trzonki, jedyny ocalały na całej trasie. Była to jedyna stacja (przystanek właściwie), której pierwotną, mazurską nazwę "zniemczono" w latach 30 na Mövenau (Mewkowo :) Budynek ma pięknie odnowione ceglane elewacje, a na nich dwa (!) odzyskane spod tynku napisy "Trzonken". Uwaga! teren dawnego przystanku jest ogrodzony i wypada poprosić o zgodę na zwiedzanie! http://www.starejuchy.pl/kolej/cm/spsop.htm#mapka http://www.przysiolektrzonki.pl/site/home/n/1.html

Autor: Henryk Mieszkowski