Kalisz - Ukraiński Cmentarz Wojskowy

Ten cmentarz wojskowy położony jest w dzielnicy Szczypiorno w Kaliszu. Założony w 1914 roku jako cmentarz jeniecki przy pruskim obozie jeńców rosyjskich, angielskich i francuskich. Od 1917 roku cmentarz obozowy przy obozie legionistów polskich, od 1921 roku cmentarz obozowy przy obozie internowanych żołnierzy ukraińskich; od 1929 cmentarz wojskowy; po 1945 zdewastowany, popadł w ruinę. Mogiły zrównano z ziemią, pomnik zniszczono, zniknęło betonowo-żelazne ogrodzenie; obiekt stał się nieużytkiem porośniętym przypadkowo krzewami. Gdzieniegdzie widoczne były tylko fragmenty nagrobków z charakterystycznym motywem tryzuba. Całkowite zniknięcie cmentarza było tylko kwestią czasu, tym bardziej, że właściciele przyległych gruntów samowolnie zniwelowali drogę dojazdową do nekropolii a jego teren użytkowali przez kilkadziesiąt lat stopniowo zamieniając obiekt w pastwisko\". W 1999 roku zaplanowano w budżecie miasta Kalisza specjalne środki w wysokości 180.000 złotych na realizacje wszelkich prac związanych z zakończeniem renowacji ukraińskiej nekropolii. Odbudowany cmentarz przy ulicy 29 Pułku Piechoty w Kaliszu przypomina tradycje polsko-ukraińskiego braterstwa broni z lat 1919-1920 i stanowi wyraz hołdu dla tych bojowników o niezawisłą i wolną Ukrainę, których losy wojennej tułaczki przeniosły daleko od ojczyzny. Warto odkreślić, że spośród wielu ukraińskich miejsc pamięci narodowej w Polsce ten właśnie cmentarz jest największą wojskową nekropolią.

Autor: Krzysztof Wydra