Dom Zakonny Sióstr Karmelitanek pw. Dzieciątka Jezus

Parafia pw. Matki Bożej z Góry Karmel została erygowana 11 lutego 1976 roku przez ks. bp. Władysława Jędruszuka (1918-1994), administratora apostolskiego diecezji pińskiej (1967-1991). Jej pierwszym proboszczem został ks. prał. Wojciech Wasak. Historia kościoła tejże parafii sięga XVII wieku. W 1633 roku o. Elizeusz Niewiński, karmelita trzewiczkowy pochodzący z Bielska zakupił - za pieniądze ze spadku po rodzicach -dom z ogródkiem, w którym urządził pierwszą siedzibę zakonną. Rok później ks. Bogusław Boksa-Radoszewski (zm. 1638), biskup łucki (1633-1638), wydał zgodę na założenie domu zakonnego. W 1638 roku marszałek nadworny (1642) króla Władysława IV Wazy (1632-1648) - Adam Kazanowski h. Grzymała, (ok. 1599-1649) s. Zygmunta, starosta bielski (1638-1649), marszałek nadworny (1642-1649), dokonał fundacji klasztoru karmelitów i w 1641 roku wybudował dla nich drewniany kościół pw. Matki Bożej z Góry Karmel - między ówczesną ul. Knyszyńską a ul. Litewską. Rok później siedziba zakonu karmelitów bielskich została zatwierdzona przez władze zakonne. Kolatorką tejże świątyni była również jego żona (1634-1649) Elżbieta (Halszka) ze Słuszków Kazanowska (ok. 1619-1671). W 1659 roku przeniesiono tutaj z Wilna nowicjat zakonny ojców karmelitów. W dniu 22 czerwca 1662 roku król Jan II Kazimierz (1648-1668) oficjalnie zatwierdził fundację i nadał przywileje zakonowi. Przełożonym klasztoru karmelitańskiego w 1730 r. był o. Aleksy Liwski. W czasie wielkiego pożaru w 1779 roku drewniany klasztor i kościół spłonęły. Na zakończenie odbudowy budowli zakonnych, która miała miejsce w latach 1779-1794, dobudowano dwie wieże kościelne (1794). Wielką pomoc okazali wówczas: Izabela Branicka z Poniatowskich zwana \"Panią Krakowską\" (1730-1808), a także Aleksander Bogusz, regent ziemi bielskiej (1786), który w 1790 roku otworzył w mieście alumnat dla młodzieży szlacheckiej ziemi bielskiej. W 1796 roku prusacy ograniczyli liczbę zakonników, a w 1802 roku dokonali całkowitej kasacji klasztoru, usuwając zakonników do Wąsosza i urządzając w nim więzienie. Z kolei rząd carski - w ramach zaplanowanej akcji likwidacji klasztorów katolickich - w 1851 roku usunął ostatnich karmelitów i zamknął kościół. Po wybudowaniu cerkwi Woskresieńskiej, przeniesiono tam wszystkie obrazy znajdujące wcześniej w kościele karmelitów. Bolesną decyzje o przebudowie pokarmelickiego kościoła na cerkiew prawosławną podjął dnia 11 kwietnia 1864 roku Michał hr. Murawjew \"Wieszatiel\" (1796-1866), generał-gubernator litewski (1863-1865). W latach 1866-1920 świątynia ta została zamieniona na cerkiew prawosławną pw. Nowy Sobór, a wieże kościelne przebudowano w stylu bizantyjskim. Beneficjum oddano duchowieństwu prawosławnemu. W klasztorze zaś urządzono carskie więzienie, gdzie torturowano i mordowano polskich powstańców. W czasie I wojny światowej Niemcy urządzili w kościele magazyn zbożowy. W dwa lata po odzyskaniu niepodległości świątynia została rewindykowana katolikom w dniu 11 listopada 1920 r. Od tego czasu aż do 1964 roku służyła ona jako kościół szkolny (rektorat). Odbudową świątyni w latach 1923-1931 kierował ks. Ludwik Olszewski (1889-1943), ówczesny rektor kościoła (1921-1943). W dniu 15 lipca 1943 roku został on bestialsko zamordowany przez Niemców w Lesie Pilickim. W 1957 roku zostały przywrócone na nowo wieże kościoła w stylu barokowym. W 1964 roku kościół pokarmelicki stał się filią duszpasterską parafii Narodzenia NMP i św. Mikołaja. Samodzielna parafia została powołana w dniu 11 lutego 1976 roku dekretem ks. bp. Władysława Jędruszuka (1918-1994), administratora apostolskiego diecezji pińskiej (1967-1991). W latach 1981-1982 kościół pokryto blachą miedzianą. W 1992 r. usunięto podłogę drewnianą i położono posadzkę marmurową, staraniem ks. kan. Wojciecha Wasaka. Obok kościoła stoi nowa, piętrowa plebania zbudowana w latach 1977-1978, staraniem ks. Wojciecha Wasaka. Na posesji parafialnej mieści się także klasztor Sióstr Karmelitanek Dzieciątka Jezus połączony z budynkiem katechetycznym Dom Zakonny sióstr karmelitanek został zbudowany w latach 1984-1988 staraniem ks. Wojciecha Wasaka. Obok kościoła znajduje się zespół budynków pokarmelickich, w których do 1929 roku mieścił się Areszt Powiatowy, a następnie były one wykorzystywane dla celów kościelnych (siedziba organizacji katolickich, szkoły zawodowej dla dziewcząt). W okresie powojennym (1945-1957) zostały bezprawnie zajęte przez Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa, a następnie Urząd Pocztowy i Szkołę Muzyczną. Po 11 latach procesów sądowych, w 1992 roku ponownie wróciły na własność parafii. Obecnie są dzierżawione bezpłatnie przez Państwową Szkołę Muzyczną. Oprac. ks. Zbigniew Rostkowski

Autor: Jan Bogdan Boczko