Profesor-generał

Gdyby żyła, wczoraj (19 marca) obchodziłaby 113 rocznicę swoich urodzin. Torunianka  gen. bryg. prof. dr hab. Elżbieta Zawacka  całe swoje życie poświęciła sprawom społecznym i Ojczyźnie. Już jako studentka matematyki Uniwersytetu Poznańskiego zaangażowała się w działalność Organizacji Przysposobienia Wojskowego Kobiet, w ramach której była szkolona, a potem sama szkoliła tysiące dziewcząt na wypadek wybuchu wojny. We wrześniu 1939 r. brała udział w obronie Lwowa, a od 2 listopada 1939 r. była już zaprzysiężonym żołnierzem Służby Zwycięstwu Polski. Jako \"Zelma\" organizowała struktury śląskiej SZP-ZWZ, organizowała wywiad na tym terenie, dowodziła łącznością w Sztabie Okręgu Śląskiego ZWZ, a od grudnia 1940 r., pod pseudonimem Zo, służyła w Wydziale Łączności Zagranicznej Komendy Głównej ZWZ. Jako kurier, setki razy przekraczała granice państw europejskich (przewoziła raporty i sprawozdania z funkcjonowania trasy dla innych kurierów  swoich podwładnych, ale także walizki z gotówką dla ZWZ-AK). W Katowicach stworzyła placówkę przerzutową dla kurierów; była też odpowiedzialna za funkcjonowanie wszystkich tras zachodnich, którymi poruszali się polscy kurierzy udający się sztafetowo z pocztą do Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie. Odznaczona m.in. dwukrotnie Orderem Virtuti Militari (1942 i 1943 r.), pięciokrotnie Krzyżem Walecznych, a w 1995 r. uhonorowana Orderem Orła Białego. W 2002 r. otrzymała tytuł Kustosza Pamięci Narodowej, a od 1993 r. była Honorową Obywatelką Miasta Torunia (w 2008 r. honorowym obywatelstwem wyróżnił ją także Piastów). Odeszła na wieczną wartę 10 stycznia 2009 r. w swoim ukochanym Toruniu, gdzie została pochowana na cmentarzu św. Jerzego (ul. K.I. Gałczyńskiego). Na zdjęciu: Pomnik Elżbiety Zawackiej przed siedzibą Fundacji jej imienia przy ul. Podmurnej w Toruniu.

Autor: Lech Kadlec