Kamienica masońska

Masoneria lub innymi słowy  wolnomularstwo, a więc funkcjonujący niejawnie antyklerykalny ruch etyczny, już w 1738 r. objęty ekskomuniką przez papieża Klemensa XII, istniała na terenach Polski od XVIII wieku. Prezydent RP, prof. Mościcki, 22 listopada 1938 r. podpisał decyzję o likwidacji polskich stowarzyszeń masońskich i wtedy też nieodwołalnie dobiegła końca, trwająca ponad wiek, aktywność braci zasiadających w inowrocławskich lożach. Pierwszą lożę w tym mieście założono w 1820 r. i nosiła nazwę Zum Ritterkreuz (Pod krzyżem rycerskim). Działała krótko, bo do 1834 r., ale należała do niej grupa ważnych urzędników, na czele z burmistrzem  Łukaszem Jastrzębskim oraz liczni ziemianie. Także w 1820 r. masoni wyższych stopni wtajemniczenia Zum Ritterkreuz, założyli lożę rytu szkockiego Hermes Trismegistus pod Ogniem Niebieskim. I tę też po kilkunastu latach uśpiono. W 1872 r., tutejsi masoni, którzy byli członkami lóż m.in. w Poznaniu i Toruniu, utworzyli w Inowrocławiu Kółko Wolnomularskie, które istniało do 1886 r., a kołem kierował burmistrz  Friedrich Wilhelm Neubert, później natomiast landrat inowrocławski graf  Friedrich Zu Solms-Sonnenwelde  właściciel dóbr rycerskich Radojewice. Z Kółka Wolnomularskiego 13 maja 1886 r. zrodziła się Zum Licht im Osten (Pod światłem na wschodzie), którą tworzyli niemieccy ziemianie, urzędnicy i wojskowi, jednak do tego koła nie przyjmowano Polaków, ale Żydów  choć pod wieloma ograniczeniami  akceptowano. Kiedy po odrodzeniu się państwa polskiego, Niemcy uciekli z miasta  loża straciła na znaczeniu. W 1934 r. została nawet uśpiona, a czynni bracia, którzy pozostali  przeszli do stowarzyszenia Deustcher Club, na czele którego stał dr Arthur Simon (klub w tym czasie działał już jako organizacja jawna mniejszości niemieckiej). Ślady masonerii w Inowrocławiu pozostały jednak po dzień dzisiejszy. Oto kamienica (na zdjęciu) stojąca przy ul. Dworcowej 46 z symbolem masońskim  cyrklem i węglicą  na jej prawym szczycie.

Autor: Lech Kadlec