Kokocko

Kokocko - wieś położona w powiecie chełmińskim, w gminie Unisław przy drodze wojewódzkiej nr 550. Pierwsza wiadomość pisemna o wsi z 1393 r. wymienia nazwę Cokusch. Znajdował się tutaj krzyżacki folwark należący do komturii starogrodzkiej. Po II pokoju toruńskim w 1466 r. wieś stała się królewszczyzną, a w 1505 r. Aleksander Jagiellończyk przekazał Kokocko biskupom chełmińskim, którzy przyłączyli wieś do swoich dóbr zarządzanych ze Starogrodu.

W średniowieczu istniał w Kokocku drewniany kościółek ufundowany przez krzyżaków, ale uległ pożarowi i nie zachowała się nawet data tego zdarzenia. Charakter wsi nadali osadnicy olęderscy w XVII w. zastąpieni na początku XIX w. przez osadników niemieckich wyznania ewangelickiego. Dla nich w latach 1829 - 1834 powstał drewniany zbór ewangelicki p.w. Zbawiciela. Jest to budowla klasycystyczna, o konstrukcji szkieletowej z ceglanym wypełnieniem oraz z emporami wspartymi na dwóch rzędach kolumn, przedłużonych o dodatkowe kolumny podtrzymujące strop i dwuspadowy dach. W bocznych fasadach zastosowano dwa rzędy jednakowych okien podkreślających dwukondygnacyjność świątyni. Od zachodu ponad wejściem dominuje drewniana wieża. Po dużych zniszczeniach wywołanych wylewami Wisły w połowie XIX w. zbór został w 1862 r. odbudowany. Po II wojnie światowej i wyjeździe mieszkańców wsi do Niemiec obiekt został przejęty przez parafię rzymskokatolicką w Starogrodzie jako jej filia i otrzymał nowe wezwanie Niepokalanego Serca NMP.