Księga cła funtowego

W toruńskim Archiwum Państwowym (pl. Rapackiego 4) przechowywany jest dokument z okresu średniowiecza, który dzięki Radzie Wykonawczej UNESCO, wpisany został 18 maja 2023 roku na narodową listę programu Memory of the World (Pamięć Świata). Dokumentem tym jest toruńska księga cła funtowego, która zawiera 297 adnotacji o pobranym cle funtowym z okresu od lata 1369 roku do początku roku 1371. Umieszczone w niej w porządku chronologicznym wpisy zawierają nazwiska kupców, nazwę, rodzaj i wartość towaru oraz wysokość pobranego cła, które stanowiło wtedy niebagatelne źródło dochodów dla Hanzy  związku (gromady, ligi) kupców lub miast handlowych Europy. Toruński rejestr należy do najwcześniejszych dokumentów tego typu w historii handlu w tej części Europy. Do czasów współczesnych bowiem zachowała się znikoma ilość źródeł dotyczących operacji handlowych Hanzy na Bałtyku w XIV wieku, więc wpisana na listę UNESCO księga jest materiałem o unikalnym znaczeniu. Zawiera bogate informacje m.in. na temat towarów transportowanych drogą morską i lądową, wartości produktów i wysokości ceł; są to cenne informacje dla badaczy szeroko rozumianego życia gospodarczego, jak i codziennego. Ze względu na kontekst historyczny jest również ważnym materiałem do badań nad wojną celną Hanzy z Danią. Rejestr może służyć także jako źródło do badań genealogicznych średniowiecznych rodów kupieckich nie tylko w Prusach, ale i całej Europie. Na zdjęciu: Otwarta księga cła funtowego.

Autor: Lech Kadlec