Szczyt byłej szkoły

W połowie XVI wieku w Toruniu mówiło się już głównie po polsku, chociaż zarówno miejscowy patrycjat, jak i bogate cechy pozostały przy języku przodków (niemieckim), ale już piwowarzy, którzy musieli utrzymywać kontakty z mieszkańcami okolicznych wsi i szlachtą, na co dzień używali języka polskiego; także w dokumentach używali polskich form nazwisk. W mieście ostatecznie zwyciężyła doktryna Marcina Lutra, a protestantyzm wniósł nowe idee społeczne. To wszystko powodowało konieczność nowych uregulowań w mieście cieszącym się znaczną autonomią ustrojową. Dlatego też Rada Miasta po 1557 roku podjęła decyzję o nadzorze nad majątkiem byłych katolickich instytucji kościelnych, szpitali i szkół. Pełniący w tym czasie dożywotnio funkcję burmistrza Jan Stroband, zainicjował powołanie gimnazjum akademickiego w Toruniu i chociaż sam proces przekształcania szkoły parafialnej w nowoczesne gimnazjum humanistyczne zaczął się wcześniej  zakończył się w 1585 roku wraz z reformą szkoły, przeprowadzoną już przez syna inicjatora  Henryka Strobanda  jednego z najwybitniejszych toruńskich mężów stanu, za sprawą którego szkoła ta podniesiona została do stopnia \"scholea celebris\", czyli gimnazjum akademickiego. Absolwenci tej szkoły mieli gwarancję podjęcie od razu studiów uniwersyteckich na III roku. Na zdjęciu: Szczyt byłej szkoły, stojącej przy ul. Piekary 49; obecnie mieści się tu Sąd Okręgowy.

Autor: Lech Kadlec