Święta Woda

Choć powstanie Świętej Wody owiane jest licznymi nieprawdopodobnymi legendami sięgającymi do czasów średniowiecza, to pierwsza rzetelna i udokumentowana wzmianka o tym miejscu pochodzi dopiero z roku 1719. Wówczas człowiek imieniem Bazyli - po dwóch latach od utraty wzroku, po przybyciu na uroczysko nazwane później Święta Woda, cudownie ozdrowiał. Był on związany z zakładem wytwarzającym papier na rzecz drukarni OO. Bazylianów w Supraślu, stąd też do historii przeszedł jako \"Bazyli papiernik\". Dokumenty historyczne pozwalają na utożsamienie go z ówczesnym dzierżawcą supraskiej papierni - szlachcicem Bazylim Samotyją Lenczewskim, pochodzącym ze starej rzymskokatolickiej rodziny osiadłej w sąsiedniej parafii w Dobrzyniewie Kościelnym. W akcie wdzięczności uzdrowiony szlachcic w ciągu tygodnia ufundował nad źródłem drewnianą kaplicę, którą w 10-ty piątek po Wielkanocy w 1719 roku poświęcił za błogosławieństwem opata supraślskiego metropolity unickiego Abpa Leona Kiszki, jeden z supraskich Bazylianów. Tak się rozpoczyna historia tego wyjątkowego miejsca. Kult Matki Bożej Bolesnej, ściągał do tego miejsca katolików obrządku greckiego i łacińskiego. Od chwili poświęcenia kaplicy przebywali przy niej pustelnicy bazyliańscy. W rozwoju katolickiego kultu w Świętej Wodzie ważnym wydarzeniem było nadanie przez Stolicę Apostolską dnia 18 stycznia 1778 roku przywileju odpustowego. Odtąd przybywający tutaj na Uroczystość Najświętszej Maryi Panny Bolesnej oraz w każdą pierwszą niedzielę miesiąca, po spełnieniu odpowiednich warunków ustalonych przez Kościół, mogli dostąpić łaski odpustu. W 1795 roku Święta Woda, podobnie jak Wasilków, znalazła się w rękach zaborców pruskich, a w 1807 r. - rosyjskich. Po okresie wyniszczających wojen napoleońskich kaplicę odnowiono i powtórnie poświęcono pod wezwaniem Siedmiu Boleści Najświętszej Maryi Panny. Dnia 21 czerwca 1815 roku unicki biskup brzeski Jozafat Bułhak z okazji odremontowania sanktuarium nadał mu kolejny odpust. W 1839 r. car Mikołaj I doprowadził do brutalnego zlikwidowania unii kościelnej na terenie imperium rosyjskiego. Prześladowania nie ominęły unitów supraskich przywiązanych do wiary katolickiej i wspólnoty eklezjalnej z łacinnikami. Wskutek likwidacji Kościoła unickiego duch zjednoczenia ustąpił na rzecz idei lansowanych przez carat. Święta Woda, podobnie jak pobliski klasztor w Supraślu, zostały przekazane duchowieństwu prawosławnemu. W tym czasie kult Matki Bożej Bolesnej ustaje jako niezgodny z kanonami rosyjskiej Cerkwi. Mimo odgórnych nakazów miejscowi duchowni prawosławni nie zdecydowali się jednak na schowanie czy unicestwienie cudownego obrazu. W 1876 roku konsekrowano tutaj nową, tym razem prawosławną, murowaną kaplicę. Usytuowano ją kilkanaście metrów od dotychczasowej drewnianej, którą rozebrano. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, katolicy przystąpili do rewindykacji swoich świątyń, plebanii i klasztorów. Oficjalny zwrot kaplicy świętowodzkiej nastąpił w dniu 30.11.1921 roku, a poświęcenie i przywrócenie pierwotnego tytułu sanktuarium \"Matki Bożej Bolesnej\" dnia 26.12.1921 roku. Nie wprowadzono jednak żadnych zmian w wyglądzie zewnętrznym. \"Inwentarz\" z roku 1936 podpisany przez ówczesnego proboszcza Antoniego Gajlewicza podaje losy kultowego obrazu Matki Bożej: \"Kaplica posiada kopię cudownego obrazu Matki Bożej Bolesnej. Oryginał tego cudownego i historycznego obrazu został wywieziony do Rosji przez duchownego prawosławnego, proboszcza cerkwi wasilkowskiej Siergieja Leiniewicza, przed okupacją niemiecką w roku 1915\". Święta Woda, straciła rzecz najcenniejszą - cudowny obraz Matki Bożej Bolesnej. W odzyskanej świątyni miejsce historycznego wizerunku zajęła jej wierna kopia - czczona w Świętej Wodzie w okresie międzywojennym, a także tuż po II wojnie światowej. Obecne wizerunki Matki Bożej Bolesnej zostały namalowane przez panią Helenę Rabczyńską, matkę ks. Proboszcza Wacława Rabczyńskiego.

Autor: Agnieszka Gromek