Westerplatte2021_06_12

&Westerplatte.Pomnik Obrońców Wybrzeża.(2021_06_12) ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Pomnik Obrońców Wybrzeża-pomnik na półwyspie Westerplatte,przy wejściu do portu morskiego, na terenie byłej polskiej Wojskowej Składnicy Tranzytowej. Pomnik w formie kopca(nie jest nazwany kopcem) z monumentem o wysokości 25 metrów, upamiętnia polskich obrońców Wybrzeża we wrześniu 1939 roku. Decyzję o tym, by na Westerplatte wznieść monument upamiętniający wydarzenia z 1 września 1939 roku, podjęto na początku lat 60. Jednak pomnik był już tam wcześniej: tuż po wojnie z inicjatywy samych żołnierzy w miejscu zniszczonej wartowni nr 5 urządzono symboliczny cmentarz z tablicą upamiętniającą nazwiska poległych. Kiedy na początku lat 60. rozpoczęły się prace modernizacyjne w Porcie Gdańskim (m.in. poszerzono kanał portowy i rozbudowano system nabrzeży), uznano, że przy tej okazji warto to ważne w dziejach Polski miejsce wyróżnić w bardziej znaczący sposób. ...W 1963 roku odbył się konkurs na projekt pomnika upamiętniającego polskich żołnierzy broniących Westerplatte. Wybrano wizję architekta Adama Haupta, który opracował układ urbanistyczny całego terenu, i rzeźbiarza, Franciszka Duszeńki , który we współpracy z Henrykiem Kitowskim stworzył formę stanowiącą centrum całego projektu. Pomnik Obrońców Wybrzeża został odsłonięty w październiku 1966 roku. Upamiętniający sześciodniową obronę półwyspu Westerplatte pomnik to rozległy teren stanowiący niegdyś obszar wojskowy; w latach 20. istniała tu Wojskowa Składnica Tranzytowa, czyli miejsce przeładunku broni i amunicji, a pod koniec lat 30., gdy nadciągało widmo wojny, zbudowano na Westerplatte cztery wartownie. Zachowane do dziś wojskowe zabudowania (m.in. trzy wartownie, schron, magazyny amunicyjne czy wieża dalmierza) można zwiedzać, połączono je siecią alejek. W wartowni nr 1 znajduje się Izba Pamięci, oddział Muzeum Historycznego Miasta Gdańska. Projekt urbanistyczny autorstwa Adama Haupta polegał na nadaniu krajobrazowi dawnego terenu wojskowego funkcji pomnika, a także uczynieniu z niego miejsca popularnego wśród turystów.Głównym elementem kompozycji krajobrazu dawnego pola bitwy na Westerplatte jest monumentalna rzeźba ustawiona na kopcu o średnicy 20 i wysokości 22 metrów. Kopiec ten projektanci usypali z ziemi wydobytej podczas poszerzania kanału portowego. To podwyższenie terenu stało się centrum kompozycji pomnikowej: na jego szczycie stanęła monumentalna rzeźba, wysoka na 25 metrów i złożona z 236 granitowych bloków. Jej nieregularny kształt miał w zamyśle projektantów nasuwać skojarzenia z wbitym w ziemię wyszczerbionym bagnetem. ...Głównym elementem kompozycji krajobrazu dawnego pola bitwy na Westerplatte jest monumentalna rzeźba ustawiona na kopcu o średnicy 20 i wysokości 22 metrów. Kopiec ten projektanci usypali z ziemi wydobytej podczas poszerzania kanału portowego. To podwyższenie terenu stało się centrum kompozycji pomnikowej: na jego szczycie stanęła monumentalna rzeźba, wysoka na 25 metrów i złożona z 236 granitowych bloków. Jej nieregularny kształt miał w zamyśle projektantów nasuwać skojarzenia z wbitym w ziemię wyszczerbionym bagnetem. Lapidarna, a zarazem wyrazista forma tej kamiennej konstrukcji odpowiada ówczesnemu rozumieniu sztuki pomnikowej: w drugiej połowie XX wieku znacznie wyżej ceniono operowanie znakiem ukrytym w abstrakcyjnej formie, zmuszającym do namysłu symbolem, nie zaś dosłownym i realistycznym wizerunkiem. Na ścianach granitowych bloków gdańskiego pomnika wyrzeźbiono: sylwetki żołnierza i marynarza, hasło \"Chwała wyzwolicielom\" oraz nawy lokalizacji ważnych bitew. Choć pierwotnie miały się tu znaleźć miejsca ważnych potyczek na Wybrzeżu (wszak to Pomnik Obrońców Wybrzeża), ostatecznie  z powodów politycznych i propagandowych  w kamieniu wykuto nazwy pól bitewnych niewiążących się z treścią monumentu (np. Lenino). Z powodu niekonsekwentnie dobranych napisów całe założenie pomnikowe bywa dziś krytykowane. Nie można jednak oceniać tej kompozycji tylko poprzez wymienione nazwy miejscowości. Pole bitwy na Westerplatte i Pomnik Obrońców Wybrzeża należy do grupy udanych, ciekawych, przemyślanych założeń pomnikowych, w których w wyjątkowy sposób polscy artyści łączyli architekturę, krajobraz i rzeźbę....>>>

Autor: henkosz (Henryk Dymczyk)