Kąty Stare - klasztor księży Sercanów

Na zachód od centrum Stopnicy w Kątach Starych znajduje się klasztor księży Sercanów ( dawniej Reformatów).Wzniesiony został w 1639 z fundacji wojewody sandomierskiego Krzysztofa Ossolińskiego (tego od Krzyżtoporu) i jego żony Zofii \"dla nawracania Arian\".W 1672 roku pochowano tu matkę sławnego pamiętnikarza Jana Chryzostoma Paska, właściciela pobliskiego Smogorzowa.On sam prwdopodobnie także spoczął w 1701 r w tutejszym kościele.Choć klasztor bohatersko obronił się w czasie potopu przed szwedzkimi wojskami, nie przetrwał niestety okupacji hitlerowskiej. 7 listopada 1944 roku Niemcy oczyszczając przedpole do obrony wysadzili cały kompleks w powietrze.Z bogatego ongiś kościoła pozostał tylko fragment ściany z arkadą prowadzącą do dawnej kaplicy świętej Anny. W kamienny mur oddzielający ogólnodostępny dziedziniec od ogrodów kasztornych wmurowano wydobyte z ruin kościoła epitafia i elementy zdobnicze, tworzące rodzaj lapidarium. A pomiędzy nimi zachowany piękny herb, stanowiący jedyną pozostałość nagrobka wybitnego Polaka spoczywającego w stopnickim klasztorze - biskupa krakowskiego Kajetana Sołtyka. Kajetan Sołtyk to jedna z tragicznych postaci ostatnich chwil wolnej Rzeczpospolitej.Polityczny przeciwnik Stanisława Augusta Poniatowskiego i Repnina, autor politycznego manifestu, został w 1767 roku uwięziony przez Rosjan pod zarzutem obrazy majestatu carycy Katarzyny i wywieziony do Kaługi, skąd powrócił dopiero w 1773 roku.Został jednak odsunięty od obowiązków biskupich i uznany za obłąkanego zmarł w Kielcach w 1788 roku.

Autor: Adam Wawszczyk