Muzeum Wsi Kieleckiej w Tokarni

Chałupa z Bronkowic Na końcu wsi, pod lasem postawiono samotną ubogą chałupę wiejskiej zielarki, specjalistki ludowej medycyny, znawczyni uroków i magii. Jeszcze do lat 70 XX wieku na wsiach Kielecczyzny powszechnie korzystano z usług wiejskich lekarzy\", zielarek, znachorów, babek\" odbierających porody, kowali dentystów\". Chałupa została wzniesiona pod koniec XVIII w. Jest to budynek jednotraktowy, szerokofrontowy o programie: sień przechodnia  izba  komora. Posadowiony na kamieniach, leżących luzem pod przyciesiami. Ściany są wieńcowe z pomocniczą łątką w sieni. zostały wzniesione z okrąglaków świerkowych i sosnowych węgłowanych na nakładkę jednostronną prostą. Węgły tej chałupy dzięki widocznym ostatkom okrąglaków, wyróżniają się na tle innych obiektów w skansenie. Chałupa została przykryta czterospadowym dachem, poszytym słomą, ułożoną schodkowo w narożach, a kalenicę zabezpiecza nakładka z gontów. Wnętrze sieni zostało wypełnione intensywnym zapachem wiszących wiązek leczniczych ziół w bogatym wyborze. W sieni dodatkowo znajduje się piec ogrzewczy z wnęką w podstawie komina. Z sieni na podwórze prowadzą niskie drzwi taflowe na kołowrocie o biegunie zawieszonym w drewnianych obejmach. XIX -wieczna izba jest swoistą apteką, a nawet izbą chorych. Piec z kamienną nalepą do gotowania i warzenia na otwartym ogniu, nad którym znajduje się kapa o archaicznej konstrukcji słomianej, podlepiana gliną oraz piec chlebowy. Znajdująca się za piecem wiązka słomy była miejscem gdzie w razie konieczności kładziono chorego, potem słomę palono. W izbie zauważa się prosty niedekorowany stół, jedno łóżko, otwartą półkę na naczynia bez podszafia, skrzynię, wszechobecne wiązki ziół i butelki z nalewkami. 16-polowe okno wychodzi na ogródek kwiatowy, otoczony płotem z żerdzi, przeplatanych gałęziami sosnowymi. Chałupa była wyposażona w komorę, w której oprócz niezbędnego wyposażenia znajduje się drewniana prycza o nogach osadzonych w polepie, przykryta słomą i derkami, stanowiąca miejsce snu matki gospodyni.

Autor: Adam Wawszczyk