Pozostały tylko ruiny

Z zamku w Złotorii koło Torunia, zbudowanego u ujścia Drwęcy do Wisły, w XIV wieku na polecenie króla Kazimierza Wielkiego zbudowano zamek w celu zabezpieczenia granicy ziemi dobrzyńskiej, ale także w celu kontroli poczynań toruńskich Krzyżaków. Złotoryjski ceglany zamek powstał w miejscu drewnianego grodu książąt mazowieckich, który istniał od czasów wczesnego średniowiecza. Po śmierci Kazimierza Wielkiego w 1370 roku zamek przypadł Kaźkowi Słupskiemu, czyli Kazimierzowi IV z dynastii Gryfitów (książę dobrzyński, inowrocławski i słupski). Ale już 9 października 1373 roku podstępnie warownię zajął książę gniewkowski  Władysław Biały, który pojmał burgrabiego zamku  Mikołaja Romlika. I chociaż wkrótce zwrócił zamek, to już 16 sierpnia 1375 roku, przy pomocy rycerzy burgundzkich, ponownie opanował warownię i stąd najeżdżał Kujawy, co spowodowało kontrakcję wojsk królewskich Ludwika Węgierskiego. Wojska te 1 czerwca 1376 roku rozpoczęły oblężenie zamku, ale już w lipcu książę Kaźko Słupski został śmiertelnie ranny. To spowodowało, że na początku następnego roku Władyslaw Biały poddał zamek wojskom królewskim. W latach 1379  1392 zamek należał do Władysława Opolczyka (warownię otrzymał od Ludwika Węgierskiego), ale w maju 1391 roku przekazał zamek Krzyżakom w zastaw za 50 tys. florenów. To wywołało konflikt między królem a księciem. Jagiełło, na mocy ugody w Raciążku w 1409 roku wykupił zamek od zakonu, ale już 9 września po ośmiodniowym oblężeniu zamku przez Krzyżaków, warownia została zdobyta i zniszczona na rozkaz Ulricha von Jungingena  wielkiego mistrza krzyżackiego, bezlitośnie wybijając całą załogę zamku. Dopiero w maju 1411 roku, na polu w pobliżu warowni, wymieniono opieczętowane dokumenty I pokoju toruńskiego. To na podstawie tego aktu warownia powróciła do Królestwa Polskiego, a Krzyżacy zobowiązali się do wypłacenia odszkodowania za jego zniszczenie  3 tony srebra. W wieku XIX zamek zaczęto rozbierać, aby pozyskać cegły, ale zaniechano tego procederu z uwagi na bardzo mocne spoinowe zaprawy murarskie.

Autor: Lech Kadlec