Kościół farny pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Stopnicy

Pierwsza wzmianka historyczna o kościele w Stopnicy pojawia się pod datą 1103 roku, kiedy to kanonik i proboszcz stobnicki Baldwin został powołany na biskupstwo krakowskie. Pochodził z Francji i pieczętował się herbem Achinger. Proboszczem w Stopnicy był w latach 1087- 1103. Fakt powołania tutejszego proboszcza na stołeczne biskupstwo świadczy o tym, że Stopnica w tym czasie była już ważnym ośrodkiem kościelnym istniejącym co najmniej od Kazimierza Odnowiciela. Pierwotny kościół stał prawdopodobnie nie w miejscu obecnej fary, ale na przeciwległym brzegu Stopniczanki, w okolicach dzisiejszego zamku. Nosił tytuł św. Trójcy i po raz ostatni był wzmiankowany w połowie XV w. Na obecnym miejscu w 1326 roku, za panowania Władysława Łokietka, wzniesiono kaplicę św. Anny, z której miało być wejście do lochów znajdujących się pod Stopnicą. Do tej kaplicy przybudowano w latach 1349-1362 istniejący do dziś kościół farny pw. św. app. Piotra i Pawła, którego fundatorem został Kazimierz Wielki. Była to jedna z 6 fundacji ekspiacyjnych ( pozostałe kościoły możemy zobaczyć w Szydłowie,Wiślicy,Sandomierzu,Kargowie i Zagości.) za utopienie ks. Marcina Baryczki., Kościół był zniszczony i złupiony przez Szwedów Karola Gustawa w 1655 roku, a dwa lata później (1657 r.) przez księcia Siedmiogrodu- Jerzego II Rakoczego. Po tych zniszczeniach dach i sygnaturka uległy barokizacji, choć same mury nie były przebudowywane i pozostały gotyckie. W takiej też postaci dotrwały do II wojny światowej. Od lipca 1944 roku do stycznia 1945 roku Stopnica znajdowała się na linii frontu radziecko- niemieckiego, czego skutki były do przewidzenia. O ile mówi się, że Warszawa czy Wrocław zostały zniszczone w 80% o tyle 100% Stopnicy padło pastwą pożogi. Nie został nietknięty dosłownie ani jeden dom, każdy był choćby pokaleczony przez pociski. Również i świątynia stopnicka zamieniła się w stertę gruzu. Po zakończeniu wojny przystąpiono do odbudowy tego cennego zabytku.Prace przebiegały w latach 1946- 1958, podczas których zrekonstruowano kościół do pierwotnej postaci, zbudowano stromy dach kryty dachówką i kamienną sygnaturkę w miejsce zniszczonej barokowej.

Autor: Adam Wawszczyk