Racot - stajnia koni i wozownia zespołu pałacowego

W Racocie istnieje Państwowa Stadnina Koni. Powstała 1 listopada 1928 roku i istnieje do dziś. Jej wieloletnia działalność zdobyła rozgłos i uznanie. Stadnina znana jest również dzięki swojemu malowniczemu położeniu, wśród wielu cennych zabytków Racotu. Od 1924 roku stadniną kierował Władysław Siemieński urodzony w 1891 roku. Mężczyzna zginął 6 września 1939 roku podczas bombardowania ewakuowanej stadniny. Podczas okupacji hitlerowskiej stadnina należała do niemieckiego pułkownika. Klemens von Nagel zarządzał nią podczas całej okupacji. W latach 1941  1942 pułkownik ewakuował konie i całą pracującą w stadninie obsługę do niemieckiej miejscowości Grabau w okolice Lubeki. Po zakończeni wojny prawie całość powróciła do Racotu. Stajnia koni wyjazdowych i wozownia wzniesiona przed 1773 rokiem po północnej stronie wjazdu, murowana z cegły, parterowa, z magazynowym poddaszem, nakryta dachem łamanym czterospadowym pokrytym dachówką. Budynek na planie prostokąta a wnętrzem podzielonym na kilka pomieszczeń tj. z dwoma stajniami, z usytuowaną pośrodku wozownią oraz z dwoma niewielkimi pomieszczeniami w skrajnej osi pn., z których jedno wykorzystywane było jako szorownia. We wnętrzu strop drewniany belkowy, częściowo zachowana stara brukowa i ceglana posadzka. Elewacje tynkowane, z zamkniętymi odcinkowo otworami okiennymi i drzwiowymi, z prostym detalem w postaci lizen w narożach i prostego gładkiego pasa podokapowego oraz profilowanego gzymsu wieńczącego. W połaci dachowej zachodniej jednoosiowa wystawka zakończona trójkątnym szczytem.

Autor: Krzysztof Wydra