..zabudowania gospodarza

Bory Tucholskie stanowią po Puszczy Białowieskiej największą powierzchnię leśną w Polsce. Rosną przeważnie na piaskach sandrowych Równiny Tucholskiej, wchodząc również nieco na teren południowej części Pojezierza Kaszubskiego.

Obszar ten pod względem morfologicznym stanowi przeważnie mniej lub bardziej płaską równinę sandrową, urozmaiconą licznymi rynnami, obniżeniami wytopiskowymi, wydmami  oraz dolinami rzek. Najbardziej malowniczym, typowym elementem dla obszarów polodowcowych są jeziora. Spośród blisko 900 różnej wielkości jezior, występujących pojedynczo lub w zwartych zespołach na obszarze Borów, aż 40 przekracza 1 km2. Do największych należą jeziora: Wdzydze, zwane potocznie Kaszubskim Morzem, Charzykowskie, Karasińskie, Kruszyńskie, Kałębie, Somińskie i Borzechowskie, a także sztuczne zbiorniki: Koronowski i Wdy w Tleniu.

Środkiem Borów Tucholskich, w dolinach o wysokich i stromych brzegach, płyną rzeki Brda i Wda odznaczające się szczególnie dużym spadkiem i stosunkowo licznymi zwężeniami. Na trasach swego krętego biegu przepływają przez liczne, o różnym kształcie jeziora, stapiając je w przepiękne szlaki kajakowe - jedne z najlepszych w Polsce i Europie.