Dwa kościoły

Panorama z rezerwatu przyrody Krzyżanowice. Pierwszy kościół to klasycystyczny kościół pw. św. Tekli, wzniesiony w latach 1786-1789. Świątynia powstała na miejscu starszego kościoła norbertańskiego. Ufundował ją Hugo Kołłątaj, który był miejscowym proboszczem. Budowlę zaprojektował Stanisław Zawadzki. Zachodnia fasada świątyni ozdobiona jest czterema kolumnami; wieńczy ją para trzymających krzyż aniołów. Na ołtarzu głównym kościoła umieszczony jest obraz Stworzenie świata autorstwa Franciszka Smuglewicza. Według tradycji jako model nagiego Adama służył Smuglewiczowi sam Kołłątaj. Ołtarze boczne, także z obrazami Smuglewicza, przedstawiają Boga w trzech wcieleniach: jako stwarzającego, nauczającego oraz nagradzającego. W północną ścianę kościoła wmurowane jest późnorenesansowe epitafium Jana Charczowskiego z 1611 r. przeniesione z poprzedniego kościoła, z płaskorzeźbioną postacią zmarłego. Drugi kościół to późnobarokowy kościół pw. św. Ducha i Matki Boskiej Bolesnej  wzniesiony w latach 1716-1720, prawdopodobnie według projektu Kacpra Bażanki, ufundowany przez Michała Kępskiego, podczaszego bracławskiego, przebudowany z latach 30. XIX w. Na fasadzie głównej kościoła umieszczone są rzeźby, Chrystusa na szczycie, a poniżej św. Jana Kantego, św. Floriana, św. Wojciecha i św. Stanisława. Wnętrze świątyni trójnawowe z transeptem, nawa posiada sklepienie kolebkowe z lunetami. Na ołtarzu głównym znajduje się, pochodzący z I poł. XVII w., uznawany za cudowny, obraz Matki Boskiej Młodzawskiej. Pod prezbiterium usytuowane są krypty grobowe rodu Wielopolskich  m.in. Aleksandra Wielopolskiego (Naczelnika Rządu Cywilnego Królestwa Polskiego). W kościele znajduje się również, przeniesiony z nieistniejącego już klasztoru kamedułów w Kamedułach, sarkofag kasztelana sandomierskiego, Józefa Władysława Myszkowskiego. Obok kościoła znajduje się barokowa brama-dzwonnica z 1779 r.

Autor: Adam Wawszczyk