Krzyżanowice Dolne - kościół św.Tekli

Krzyżanowice to stara wieś istniała już w XII w.Należała Jaksy z Miechowa herbu Gryf który ufundował tu kościół w 1170 r.Książę Leszek Biały nadał Krzyżanowice buskim norbertankom i ufundował klasztor.Kościół i budynki klasztorne zostały zniszczoneprzez Tatarów 1241 r.Kolejny kościół i klasztor ufundował Boleszław Wstydliwy,a Kazimierz Wielki nadał osadzie prawa miejskie w 1367 r.Miasto jednak nie mając dogodnego położenia nie rozwinęło się.W 1415 r. norbertanki zostały przeniesione do Buska.W 1782 r.kościół spłonął,nowy ufundował w latach 1786-89 miejscowy proboszcz Hugo Kołłątaj wg.projektu Stanisława Zawadzkiego.Świątynia jest jedną z najpiękniejszych w Polsce klasycystycznych budowli sakralnych.Jej wspaniałą fasadę zachodnią ozdobioną czterema kolumnami wieńczy rzeźbiona para aniołów trzymających krzyż,poniżej której na attyce umieszczono napis fundacyjny z 1789 r.Ascetyczne wnętrze świątyni odpowiada duchowi klasycyzmu.Jego dominatą jest wspaniał ołtarz główny z obrazem Stworzenie świata.Według tradycji autorowi obrazu,znanemu malarzowi Franciszkowi Smuglewiczowi,za model nagiego Adama miał służyć sam Hugo Kołłątaj.

Autor: Adam Wawszczyk