Toruń

Dom z narożnym wypustem

W granicę Torunia, jako Jakubskie Przedmieście, wieś na wschód od śródmieścia, włączona została dopiero w XIX wieku i wtedy było to Jakubowe Przedmieście (Prusacy nazywali je Jakobsvorstadt); dzielnica ta w dużej części miała charakter mieszkaniowy jednorodzinny. Na jej wschodnim skraju znajdowały się i nadal znajdują (choć w znacznie skromniejszym wymiarze) tereny przemysłowe i handlowe (jeszcze do niedawna było tu kilkanaście dużych firm, w tym kilka międzynarodowych koncernów z siedzibami w Toruniu). Dziś dzielnica mocno się zmieniła powstały osiedla bloków wielorodzinnych w miejscu przemysłowych terenów. Ale najciekawsze budownictwo mieszkaniowe pochodzi z końca XIX i początku XX wieku, jak chociażby ten budynek na załączonej fotografii stojący przy ul. Lubickiej 25, z czerwonej cegły, spadzistym dachem i bocznym wypustem. Ryzalit ten ożywia elewację i zwiększa powierzchnię pomieszczeń; był bardzo popularny w okresie renesansu, zwłaszcza w architekturze pałaców, ale później stosowany także przy budowie domów wielorodzinnych. W budynkach reprezentacyjnych w środkowym ryzalicie fasady znajduje się główne wejście do budynku, natomiast w tylnej elewacji wyjście na taras lub ogród.

Autor: Lech Kadlec

Twoja ocena: Dobre Bardzo dobre

Tagi: inne zabytki

Toruń

miejscowość

Toruń - jest jednym z najstarszych miast Polski. To, że urodził się tu Mikołaj Kopernik - wie chyba każdy; także i to, że miasto leży nad Wisłą, chociaż jest to tylko częścią prawdy, ponieważ można również powiedzieć, że i nad Drwęcą, a i Struga - choć to bardzo wąziutka rzeczka, a raczej strumyczek – przecina miasto i w dużej swojej części przepływa pod nim. Swoje ujście ma w pobliżu starego mostu drogowego im. Józefa Piłsudskiego, gdzie wpada do Wisły.

Miasto po prawej stronie rzeki - to tereny Pomorza; lewobrzeżny Toruń, leży już na Kujawach. Swego czasu, przez miasto prowadził słynny "bursztynowy szlak". W 1230 r. Krzyżacy, tworząc państwo krzyżackie, nadali miastu trochę współczesności. Ale na skutek częstych powodzi, trzeba było je przenieść na wyższe tereny (obecnie jest to śródmieście Torunia) i wówczas nadano tej nowej osadzie - Nowemu Miastu - prawa miejskie.

W 1411 r. zawarto tu "pokój toruński", który zakończył wielką wojnę polsko-krzyżacką, trwającą 12 lat. Ale kolejna wojna obu narodów, wybuchła już w 1454 r. i trwała kolejne 13 lat. W połowie XVII w. rozpoczęto budowę fortyfikacji bastionowych. W 1703 r. Szwedzi dotkliwie zbombardowali jednak miasto, a 5 lat później, ludność zdziesiątkowała dżuma. W 1793 r. do Torunia wkroczyły wojska pruskie, ale paradoksalnie, to one przyczyniły się do rozwoju miasta.

II wojna światowa, na szczęście, oszczędziła Toruń, który dziś jest prężnym ośrodkiem kulturalnym i turystycznym, bo gospodarczo - po ostatnich latach reformy - mocno podupadł. Największe przedsiębiorstwa w mieście, jakimi się szczycono, chociażby: Elana, Czesanka, Towimor, Polchem, Apator - albo całkowicie przestały istnieć, albo działają w bardzo znikomym wymiarze. Natomiast Toruń poszczycić się może zabytkami, które w 1997 r. wpisane zostały na listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego UNESCO.

Skomentuj