Jedyny ślad po nekropolii

Po cmentarzu ewangelickim w Chełmży nie pozostało niczego, co mogłoby być jakimś, choćby maleńkim \"punktem zaczepienia\" do tego, aby podjąć prace renowacyjne, gdyż w latach 1948  1953, Komisja Oświaty działająca przy Miejskiej Radzie Narodowej zdecydowała o utworzeniu na terenie tej nekropolii ogrodu dla uczniów, więc wszystkie groby zrównano z ziemią, a cmentarną kaplicę rozebrano krótko po II wojnie światowej (teraz w tym miejscu stoi hala sportowa). Gdy w 1803 roku w Chełmży powołano do życia ewangelicką parafię, prawdopodobnie cmentarz już istniał. Położony był na terenie zabudowanym: od północy graniczył z dzisiejszą ul. Skargi, od zachodu  z ul. Paderewskiego, od południa  z ul. Mickiewicza, a od wschodu  z ul. Hallera. Od strony Mickiewicza i Hallera widoczne są fragmenty murów cmentarnych wraz z płotem, a w części cmentarza obecnie jest park oraz miejsce pochówku żołnierzy Armii Czerwonej zaakcentowane pomnikiem. Na rewersie poprzedniego pomnika widoczne były ślady po zeszlifowanych napisach nagrobkowych, pochodzących ze zlikwidowanych grobów. Dziś trudno powiedzieć, czy przeprowadzano wówczas jakąkolwiek ekshumację  wydaje się jednak, że resztki nagrobków zasypano grubą warstwą ziemi. Kamieniem z tablicą (na zdjęciu) ustawionym wiele lat później, przywróci,ł wreszcie godność pochowanych tu przed laty ewangelików oraz szacunek żyjących ludzi do tego miejsca.

Autor: Lech Kadlec