Grobowiec-kaplica

Na starym cmentarzu w Chełmży przy ul. Chełmińskiej, swoją wielkością, ale i piękną ornamentyką odznacza się grobowiec-kaplica Zawiszy Czarnego z Garbowa herbu Sulima (na zdjęciu). Był on synem Mikołaja  kasztelana konarsko-sieradzkiego oraz Doroty, z którą miał jeszcze dwóch młodszych synów: Jana Farureja i Piotra Kruczka. Zawissus Niger de Garbow (jak w języku łacińskim by został zapisany Zawisza Czarny) był jednym z najbardziej znanych w Europie dzięki swojej waleczności, prawości i cnót rycerskich; niepokonany w licznych turniejach. Po powrocie do kraju w 1410 roku odznaczył się w bitwie pod Grunwaldem, a w 1415 roku był delegatem na Sobór w Konstancji. Podczas wyprawy Zygmunta Luksemburczyka w 1428 roku i husytami w Czechach (husytyzm  to ruch religijny i polityczny zapoczątkowany przez Jana Husa), został wzięty do niewoli tureckiej w pobliżu twierdzy Golubac nad Dunajem i zamordowany. Żoną Zawiszy Czarnego, którą poślubił około roku 1397, była Barbara herbu Pilawa, córka Macieja Maczudy z Lubstowa Małego herbu Leszczyc; bratanica biskupa krakowskiego Piotra Wysza. Historycy sugerują jednak, że małżeństwo to zawarte zostało z rozsądku, choć przyznają też, że Zawisza w tym czasie musiał być już znaczącym rycerzem, gdyż biskup krakowski nie zgodziłby się zapewne na małżeństwo bratanicy ze zwykłym człowiekiem. A z tego związku przyszło na świat czterech synów.

Autor: Lech Kadlec