Centralny krzyż

Na terenie Aleksandrowa Kujawskiego jest kilka cmentarzy, ale część z nich jest już nieczynna, natomiast tzw. Kierchol  od jesieni 1939 roku nie istnieje w ogóle. Gdy do miasta wkroczyli Niemcy, \"rozprawili\" się nawet z grobami Żydów, wykorzystując macewy do budowy ulic, a teren cmentarza zaorano; dziś to miejsce jest polem uprawnym. Ale we wrześniu 2009 roku, u podnóża tej nekropolii ustawiono pomnik, składający się z trzech macew, aby upamiętnić to byłe miejsce pochówku mieszkańców żydowskiego pochodzenia, których w międzywojniu było całkiem sporo w tym niewielkim mieście. Natomiast Cmentarz Prawosławny, który choć istnieje, jest już nieczynny; powstał w 1877 roku, a ostatnich pochówków dokonano w 1963 roku. Spoczywa na nim około 100 osób i choć głównie prawosławnych, to chowano tu także zmarłych innego wyznania i narodowości. Obecnie pieczę nad tą nekropolią sprawuje Parafia Prawosławna w Aleksandrowie Kujawskim. Drugim istniejącym, choć nieczynnym cmentarzem jest tzw. Kozacka Górka. To maleńki Ukraiński Cmentarz Wojskowy, na którym pochowani są żołnierze 4 Dywizji Kijowskiej oraz 6 Dywizji Strzelców Siczowych Czynnej Armii Ukraińskiej Republiki Ludowej, którzy w wojnie polsko-rosyjskiej przeciwko bolszewikom walczyli ramię w ramię z Polakami, po wojnie w 1920 roku, osadzeni zostali w Obozie Internowania nr 6 w Aleksandrowie Kujawskim. Po II wojnie światowej cmentarz odszedł w zapomnienie i zaczął być dewastowany. Dopiero od 1993 roku nekropolii tej przywrócono należny szacunek i pamięć o spoczywających tu żołnierzach. Cmentarz Ewangelicki zaś, o którym niewielu mieszkańców Aleksandrowa wie, usytuowany jest w lesie na uboczu, a założony został około 1847 roku przez osadników olenderskich, którzy przybyli na te tereny już na początku XVIII wieku. Nekropolię zamknięto w 1945 roku, ale do dziś niewiele z niej pozostało  jedynie dwa zapadające się nagrobki. Spośród starych nekropolii w tym mieście  Cmentarz Parafialny, założony pod koniec XIX wieku, nadal jest czynny. Jest tu wiele unikatowych nagrobków, w symbolice której można doszukać się zarówno motywów sakralnych, jak i świeckich; widoczny jest też trend sekularny  zmian, jakie zachodzą między pokoleniami. Najmłodsza aleksandrowska nekropolia  to Cmentarz Komunalny; powstał pod koniec XX wieku i w szybkim tempie wypełnia się grobami. Na zdjęciu: Główny krzyż na Cmentarzu Komunalnym.

Autor: Lech Kadlec