Tablica pamiątkowa

Przy ul. Limanowskiego 12 w Aleksandrowie Kujawskim stoi Środowiskowy Dom Samopomocy, który przyjął imię prof. Jana Władysława Piltza, a w 2014 roku, na budynku tej placówki zamocowano tablicę pamiątkową, poświęconą temu aleksandowianinowi, który urodził się w tym mieście 15 stycznia 1870 roku, gdy leżało jeszcze w ówczesnej Guberni Warszawskiej; jego rodzicami byli: Emma z domu Szmidt i Jan Piltzowie. Ojciec, z zawodu zawiadowca stacji kolejowej, zesłany został na Syberię za udział w powstaniu styczniowym; natomiast przyrodni brat ojca  Erazm Piltz  to publicysta, polityk i dyplomata. Jan Władysław Piltz po ukończeniu w 1888 roku gimnazjum realnego w Warszawie, podjął studia w dziedzinie matematyki i przyrody na wydziale filozoficznym Uniwersytetu w Zurychu, a potem także medyczne, które ukończył w 1895 roku. Praktyczną wiedzę lekarską zdobywał jako asystent w klinice anatomii i histologii Philippa Stöhra i w Instytucie Badań Mózgu u Constantina von Monakowa oraz w klinice psychiatrii Augusta Forela, a w Genewie  u Marc-André Oliveta i Johannčsa Martina. W 1897 roku, Jan Władysław wyjechał do St. Petersburga i tam zdał uzupełniające egzaminy maturalne z łaciny i greki; tu także nostryfikował dyplom lekarski na Uniwersytecie w Kazaniu, a potem przez rok pracował w klinice neurologii i psychiatrii Akademii Medyko-Chirurgicznej w St. Petersburgu i doktoryzował się pod kierunkiem Władymira Biechtieriewa. Do Szwajcarii wrócił na zaproszenie Eugena Bleulera  nowego kierownika kliniki w Zurychu, gdzie we wrześniu 1898 roku został pierwszym asystentem tej kliniki. Od kwietnia 1899 do stycznia 1900 był wicedyrektorem kliniki psychiatrycznej Uniwersytetu w Lozannie, którą kierował Albert Mahaim, a od stycznia do grudnia 1900 roku pracował w klinice neurologicznej Salpętričre, kierowanej wówczas przez Jules\'a Déjerine\'a. W Warszawie znalazł się w 1901 roku i tu zorganizował samodzielny oddział neurologiczny z pracownią neuropatologiczną w tutejszym Szpitalu Praskim, a w 1904 roku doktoryzował się w Lozannie u Forela. 23 kwietnia 1905 powołany został na stanowisko profesora nadzywyczajnego Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie został pierwszym kierownikiem tutejszej Katedry Neurologiczno-Psychiatrycznej, założonej w tym samym roku. W ciągu dwudziestu lat pracy w Klinice, Piltz rozbudował ją do trzech dużych pawilonów i pracowni: anatomicznej, biochemicznej, histopatologicznej, metabolicznej i neurofizjologicznej.

Autor: Lech Kadlec