Fragmenty wnętrza chaty z Gutowa

Ponieważ nikt w Polsce nie kwapił się do zagospodarowania nieużytków i podmokłych terenów, więc otrzymali je mennonici (bo tylko takie mogli dostać na własność), którzy już w 1555 roku zaczęli osiedlać się w naszym kraju. Najpierw pojawili się na Żuławach, a gdy tu zabrakło dla nich miejsca  zaczęli zasiedlać tereny w górę Wisły, docierając w ten sposób aż do Mazowsza. Po drodze natrafili na okolice Torunia, gdzie mokradeł nie brakowało. A że byli to niezwykle pracowici ludzie, którzy pracę uważali za swoją najwyższą wartość  nie bali się podejmowania żadnych wyzwań, tym bardziej, że sztukę osuszania mokradeł opanowali do perfekcji. Osiedlając się na polskiej ziemi, dali początek kolonizacji olenderskiej, a Polska była tym krajem, w którym mieli swobodę religijną i kulturową, co było dla nich niezwykle ważne. Z czasem na terenach zajmowanych przez olendrów zaczęli pojawiać się niemieccy ewangelicy, ale i polscy katolicy, którzy cieszyli się przywilejami opartymi na systemie prawnym, jaki początkowo przynależny był tylko dla osadników niderlandzkich. Wszystkich tych przybyszów określano jednym mianem  Olendrzy. Pozostałością pobytu tej ludności jest wieś Wielka Nieszawka koło Torunia, gdzie w 2018 roku założono Olenderski Park Etnograficzny, jako oddział Muzeum Etnograficznego w Toruniu. Przychodząc tutaj z chęcią zapoznania się z tą przeszłością, najlepiej rozpocząć zwiedzanie od zagrody z Gutowa, która pod jednym dachem skrywa część mieszkalną w drewnianej konstrukcji wieńcowej oraz część inwentarską. W budynku zaprezentowana jest wystawa poświęcona olenderskiemu osadnictwu w naszym kraju, ale można tu też zobaczyć bogate wyposażenie głównej izby: piec kaflowy z ozdobną koroną, szafę wnękową i portal drzwiowy, a także podsufitowe malowane deski, a na niej cytaty z luterańskiej Biblii oraz różne wypisane sentencje. Na zdjęciu: Fragmenty wnętrza z Gutowa.

Autor: Lech Kadlec