Kościół pw. św. Józefa w Krzeszowie

Świątynia usytuowana jest w obrębie krzeszowskiego opactwa, na północny zachód od kościoła klasztornego. Ufundował ją opat Bernard Rosa  zaradny administrator, autor modlitewników i pism teologicznych oraz mecenas sztuki, a także jeden z najważniejszych przedstawicieli kontrreformacji na Śląsku, propagujący kult św. Józefa jako źródło odnowy katolicyzmu. W 1669 r. założył w Krzeszowie Bractwo św. Józefa gromadzące elity duchowne i świeckie oraz szeroką rzeszę przedstawicieli wszystkich stanów i warstw społecznych (ok. 100 tys. członków pod koniec XVII w.). Początkowo prace budowlane prowadził wg anonimowego projektu pracujący dla opactwa mistrz murarski Martin Urban. Jednak po zawaleniu się obu wież przewidzianych w fasadzie budowę ukończył Michael Klein z Nysy. Kościół otrzymał układ halowo-emporowy: po obu stronach nawy głównej umieszczono rzędy kaplic bocznych, a nad nimi empory. Wydłużone prezbiterium skierowane ku północy zamknięte zostało półkolistą absydą. Bezwieżową ostatecznie fasadę zdobią obite blachą miedzianą figury Świętej Rodziny z 1667 r., pochodzące z rozebranej kruchty średniowiecznego kościoła klasztornego. Wnętrze kościoła, oszczędnie ozdobione architektonicznie, ukształtowano z myślą o dekoracji malarskiej. Cykl fresków na ścianach i kolebkowych sklepieniach  jeden z najważniejszych dla tego czasu w Europie Środkowej  zrealizował największy malarz śląski XVII w., Michael Leopold Willmann, wraz z synem Michałem i pasierbem Janem Christophem Liszką, wzorując się m.in. na przedstawieniach o św. Józefie w opactwie Cystersów Lilienfeld w Dolnej Austrii. Na sklepieniu nawy głównej przedstawiono: ofiarę Izaaka, krewnych Józefa, Jana Chrzciciela z Rodzicami, krewnych Maryi oraz Świętą Rodzinę. W prezbiterium na ścianach umieszczono panoramiczną scenę Pokłonu Trzech Króli, a powyżej na sklepieniu Adorację Trójcy Świętej przez anioły z personifikacjami czterech stron świata. We wschodnich kaplicach bocznych umieszczono cykl siedmiu smutków św. Józefa: Zasmucenie Józefa macierzyństwem Maryi (ołtarz boczny na ścianie północnej nawy), Poszukiwanie noclegu w Betlejem, Obrzezanie Jezusa, Ucieczka do Egiptu, Smutek na wieść o rzezi niewiniątek, Poszukiwanie zaginionego Jezusa; natomiast w kaplicach zachodnich  siedem radości Świętego: Zaręczyny z Marią (ołtarz boczny na ścianie północnej nawy), Anioł objaśniający Józefowi tajemnicę macierzyństwa Maryi, Boże Narodzenie, Pokłon pasterzy, Ofiarowanie Jezusa w świątyni, Odnalezienie Jezusa w świątyni. Oba cykle wieńczą sceny na ścianie południowej, pod emporą organową: Śmierć& i Chwała św. Józefa w niebie. Tradycyjnie przyjęło się pokazywać postać karczmarza w scenie Poszukiwanie noclegu jako kryptoautoportret Michaela L. Willmanna (pierwsza kaplica wschodnia od prezbiterium), choć jako taki wskazywana jest także postać opartego o krzesło mężczyzny w płaszczu w scenie Obrzezania (druga kaplica wschodnia od prezbiterium). Całości dopełnia barokowe wyposażenie. Rzeźbiony ołtarz główny z 1755 r. wykonał Joseph Anton Lachel, a tabernakulum z 1677 r.  dzieło Georga Schröttera  przeniesione zostało z dawnego ołtarza głównego kościoła klasztornego. Ołtarze boczne po obu stronach prezbiterium z 1776 r. zdobią obrazy: Zaślubiny Marii z Józefem oraz Zasmucenie Józefa macierzyństwem Maryi  dzieła Ignaza Königa. Ambonę z początku XVIII w., dłuta prawdopodobnie Georga Schröttera, zdobią płaskorzeźby ze scenami z życia św. Józefa oraz figura Boga Ojca w zwieńczeniu. Na emporze muzycznej znajduje się barokowy prospekt organowy z końca XVIII w., a po obu jego stronach, na ścianie, obrazy z kaplic kalwaryjskich: Biczowanie i Ecce Homo, przypisywane Martinowi Leistritzowi. źródło: zabytkidiecezjilegnickiej.pl

Autor: Stanisław Ł