Kącik stolarzy i cieśli

W drugiej połowie XIX wieku następuje rozwój konstrukcji drzwi związanych z postępem techniki obróbki drewna, a także poprawą sytuacji ekonomicznej niektórych mieszkańców. Jednak nawet w pierwszej połowie XX wieku, zwłaszcza w oborach, stodołach i szopach, funkcjonowały jeszcze powszechne wcześniej, bardzo proste w konstrukcji i sposobie zawieszenia  drzwi deskowo-spągowe. Nie były one osadzone na żelaznych zawiasach, lecz na drewnianych \"biegunach\", pełniących taka funkcję. Niekiedy tafle drzwi wykonywane były z tzw. \"dartych\" desek, uzyskiwanych przez nacięcie obrabianego drewna siekierą i jego rozszczepianie żelaznym klinem albo klinem z twardego drewna. Powierzchnię budowanych drzwi dodatkowo obrabiano ręcznie cieślicą. Konstrukcje oraz sposób mocowania drzwi (a występowały one w wielu odmianach, bo były jednoskrzydłowe, dwuskrzydłowe i dzielone w poziomie) zależne były od różnych czynników, jak chociażby rodzaju budynku (mieszkalny, gospodarczy, przemysłowy, sakralny), usytuowania (zewnętrzne, wewnętrzne), funkcji (wejście reprezentacyjne lub gospodarcze); nie bez znaczenia była też zamożność właściciela obiektu. Na zdjęciu: Kącik stolarski na wystawie stałej w toruńskim Muzeum Etnograficznym zatytułowana Tajemnice codzienności. Kultura ludowa i jej pogranicza od Kujaw do Bałtyku 1850-1950.

Autor: Lech Kadlec