Cerkiew w Budyninie

Kościół Niepokalanego Poczęcia NMP (1887) dawniej cerkiew unicka. Dawna cerkiew greckokatolicka w Budyninie, pw. Niepokalanego Poczęcia NMP, obecnie kościół filialny pw. Opieki NMP. Wzniesiony w 1887 r., z zachowaniem tradycji dawnego budownictwa cerkiewnego, na miejscu drewnianej cerkwi istniejącej już w 1774 r. Orientowany. Drewniany, konstrukcji zrębowej, zwęgłowany na rybi ogon, na podmurowaniu ceglanym. Trójdzielny: prezbiterium zamknięte trójbocznie, szersza nawa oraz węższy, równej szerokości z prezbiterium babiniec, kwadratowe. Przy prezbiterium od strony północnej i południowej dwie kwadratowe zakrystie. Poszczególne części przykryte ośmiopolowymi kopułami z latarniami, kopuły wsparte na ośmiobocznych, wysokich tamburach. Wewnątrz w kopułach ośmiopolowe, pozorne sklepienia, w zakrystiach stropy. Zewnątrz w dolnej części wydatny okap wsparty na występujących belkach zrębu, ponad nim ściany oszalowane deskami. Od strony zachodniej balkon wsparty na czterech belkach oraz podparty dwoma słupami ujmującymi otwór wejściowy, kryty daszkiem pulpitowym podtrzymanym czterema słupami. W wejściu od strony zachodniej drzwi klepkowe, nad nimi data budowy cerkwi. Kopuły, pulpitowe dachy nad zakrystiami i zadaszenia kryte blachą. Wewnątrz polichromia o tradycjach barokowych, wykonana w 1892 r., z iluzjonistycznymi motywami architektonicznymi oraz przedstawieniami figuralnymi. Dwa ołtarze boczne rokokowo-ludowe z XIX w., z ikonami malowanymi na desce: Chrystusa Pantokratora i Matki Boskiej z Dzieciątkiem, zapewne z 2. poł. XVIII w., gruntownie przemalowanymi. Ławki i stalle z przełomu XVIII i XIX w., z kościoła Dominikanek w Bełzie. Ikona Deesis malowana na desce z 1. poł. XVIII w., mocno zniszczona, umieszczona na zewnętrznej ścianie zakrystii. Pacyfikał o tradycjach barokowych zapewne z XIX w. Dzwonnica wzniesiona jednocześnie z cerkwią. Drewniana, konstrukcji ramowo-słupowej, oszalowana. Czworoboczna, dwukondygnacjowa, dolna kondygnacja szersza, nakryta wydatnym daszkiem okapowym; w górnej części wyższej kondygnacji arkadowe otwory dzwonowe. Dach namiotowy, sześciopołaciowy, kryty blachą. Dzwon zapewne z XVIII w.. Fragmenty ołtarzy rokokowych, mocno zniszczone, z kościoła dominikanek w Bełzie. Dwa obrazy Matki Boskiej z Dzieciątkiem z XIX w. Na cmentarzu przykościelnym znajduje się przydrożna figura kamienna z 1. poł. XIX w. Na czworobocznym postumencie znajduje się rzeźba św. Floriana.

Autor: Marek Ryś