jez.Bełdany

Bardzo malownicze, rynnowe jezioro położone wśród lasów Puszczy Piskiej, w obrębie Mazurskiego Parku Krajobrazowego. Wypełnia ono południową część, ponad 35-kilometrowej rynny ciągnącej się od Rynu aż po Ruciane - Nidę. Jezioro składa się z wyraźnie wyodrębnionych dwóch części - południowej, o mocno rozwiniętej linii brzegowej, i północnej, węższej i mniej urozmaiconej. Bełdany na północy łączą się z jeziorem Mikołajskie, a na południowym - wschodzie, poprzez wodną śluzę komorową Guzianka z jeziorem Guzianka Mała. Istnieje jeszcze kilka innych połączeń zbiornika wodnego z małymi jeziorkami: Flos (w południowo  wschodniej części), Jaśkowskie (Zat. Wygryńska), Wygryny (Zat. Wygryńska), Smolak Mały i Smolak (środkowo - wschodnia część). Zbiornik charakteryzuje się rozwiniętą linią brzegową oraz urozmaiconą rzeźbą dna. Brzegi odznaczają się wieloma półwyspami i zatokami, z których największe leżą po zachodniej stronie jeziora przy miejscowościach Wygryny i Iznota. Dno akwenu bogate jest w kilkudziesięciometrowe głębie leżące obok kamienistych górek. Średnia głębokość akwenu wynosi 10 m. Na obszarze jeziora znajduje się osiem niewielkich wysp. Niektóre są płaskie i niskie, inne wysoko wyniesione nad lustro wody. Powierzchnia jeziora Bełdany wynosi 940,6 ha, z czego 3,3 ha stanowi powierzchnia wysp. Brzegi jeziora są przeważnie wysokie, miejscami strome, otoczone lasami. Tylko w sąsiedztwie zatoki Wigryńskiej i oraz zatoki Iznockiej obrzeża akwenu są niskie, podmokłe i w części zajęte przez łąki i pola uprawne. Linia brzegowa akwenu jest marnie zarośnięte. Roślinność wodna porasta odcinki linii brzegowej przeważnie wąskim pasem. Większe skupiska roślin występują tylko w dużych zatokach. Na obrzeżach akwenu znajduje się wiele miejscowości. Na wschodnim brzegu, na krańcu północy leży miejscowość Wierzba oraz Popielno, na południu z kolei znajdują się Piaski. Wzdłuż zachodniego brzegu, od północy rozmieszczone są kolejno Iznota, Kamień oraz Wygryny. Na jeziorze w części północnej, gdzie jezioro Bełdany łączy się z jeziorem Mikołajskie funkcjonuje linowy prom samochodowy skracający drogę z Mikołajek do Wierzby, Popielona i Niedźwiedziego Rogu.

Autor: Henryk Mieszkowski