wieś Kal nad jez.Święcajty

za Wikipedia:..Wieś została założona przez Anzelma von Tettau, który w 1469 roku, ze swym bratem Janem, otrzymał zamek Węgobork wraz z otaczającą puszczą, od namiestnika Henryka Reuss von Plauen. Przywilej lokacyjny wystawił na prośbę Anzelma von Tettau, wielki mistrz Marcin Truchsess von Wetzhausen 8 kwietnia 1478 roku. Nazwa wsi (Kele, Kehlen) przejęta została zapewne od pruskich nazw wodnych. W roku 1540 w Kalu, liczącym 60 włók na prawie magdeburskim, mieszkały 24 rodziny, utrzymujące się z obowiązkowego bartnictwa, rybołówstwa i polowania. Kal był wsią królewską. Mieszkańcy byli ludźmi wolnymi. Nie odbywali służby wojskowej na sposób rycerski oraz nie pracowali przy budowie i naprawie zamków. W 1540 roku po raz pierwszy odnotowano funkcję sołtysa. Mieszały się tu wpływy pruski, litewski, polski, o czym mogą świadczyć napisy w tych językach, na legendarnym słupie w Kalu. Jednak już w XVI wieku, wieś uległa całkowitej polonizacji. W drugiej połowie XVII wieku, kartograf książęcy, Józef Naronowicz-Naroński, odkrył i odnotował na swej mapie ślady staropruskiego grodziska, położonego nad brzegiem jeziora, na południowym krańcu wsi. W późniejszym czasie na ślady te już nie natrafiono. W 1737 roku we wsi funkcjonowała jednoklasowa szkoła. W spisie z roku 1858 odnotowano 58 włók i 10 mórg ziemi oraz 590 mieszkańców. Mieszkańcy Kalu posiadali zagwarantowany przywilej główszczyzny w wysokości ośmiu grzywien (jeśli zabije się człowieka & przyznaje się jego główszczyznę krewnym. Główszczyzna wymagana była też za naruszenie pokoju, ugody między ludźmi). W roku 1939 mieszkało we wsi 770 osób.

Autor: Henryk Mieszkowski